Uczczono 84. rocznicę rozstrzelania polskich patriotów
Dodano: 20 października 2023
Wyjątkowo 20, a nie jak co roku 21 października, uczczono kolejną rocznicę publicznej egzekucji dokonanej we Włoszakowicach przez niemieckie komando policji bezpieczeństwa na polskich patriotach. Ofiary tzw. Operacji Tannenberg, przeprowadzonej na początku II wojny światowej, wspominano tradycyjnie we włoszakowickim kościele pw. Świętej Trójcy, na pobliskim cmentarzu parafialnym oraz pod tablicą pamiątkową w miejscu rozstrzelania.
Obchody rozpoczęły się od uroczystej mszy świętej w intencji pomordowanych oraz innych ofiar wojny w latach 1939-1945, koncelebrowanej przez księdza proboszcza Zbigniewa Dobronia i księdza seniora Andrzeja Szulca. Bezpośrednio po nabożeństwie przemaszerowano na cmentarz, by na tamtejszej wspólnej mogile z ciałami Józefa Kaczmarka, Andrzeja Kociuckiego i Wojciecha Mikołajczaka ze Święciechowy, Józefa Przerackiego z Krzycka Wielkiego, Stanisława Urbaniaka z Dąbcza, Karola Zapłaty z Długich Wielkich oraz Ignacego Żmudy z Leszna złożyć wiązanki kwiatów, zapalić znicze i pomodlić się. W podobny sposób pamięć o zamordowanych uczczono również przy tablicy pamiątkowej z ich nazwiskami, która znajduje się na obecnym placu 21 Października (w miejscu kaźni). Uroczystość na cmentarzu uświetniło dodatkowo oddanie salwy honorowej przez członka Włoszakowickiego Bractwa Kurkowego.
W piątkowych obchodach uczestniczyli m.in.: sekretarz gminy Włoszakowice Karolina Chlebowska (reprezentująca wójta Roberta Kasperczaka), przewodniczący Rady Gminy Kazimierz Kurpisz, radna gminy Maria Rzeźniczak, prezes Koła Gminnego Związku Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych Lucyna Wójcik, dyrektor Zespołu Szkół Ogólnokształcących im. Karola Kurpińskiego Jarosław Zielonka, kierownik Środowiskowego Domu Samopomocy im. Wernera Kenkla Agnieszka Matera, prezes Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” Włoszakowice Tomasz Pawłowski oraz przewodnicząca włoszakowickiego Koła Gospodyń Wiejskich Danuta Walkowiak. Nie zabrakło także pocztów sztandarowych reprezentujących lokalne instytucje i organizacje, a więc: Koło Gminne Związku Kombatantów RP i BWP we Włoszakowicach (sztandar niesiony przez żołnierzy 125. Batalionu Lekkiej Piechoty 12 Wielkopolskiej Brygady Obrony Terytorialnej), Włoszakowickie Bractwo Kurkowe, jednostkę Ochotniczej Straży Pożarnej, Kółko Rolnicze, Towarzystwo Kolejarzy oraz Zespół Szkół Ogólnokształcących. Przy tablicy w miejscu rozstrzelania obecni byli też mali przedstawiciele Przedszkola nr 2 we Włoszakowicach oraz podopieczni Środowiskowego Domu Samopomocy.
Uroczystości poprowadziła dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury we Włoszakowicach Agnieszka Patalas.
A.A.
***
Krótki rys historyczny wydarzeń sprzed 84 lat
Po 1 września 1939 roku (już od pierwszych dni okupacji) w całym kraju, a więc i w Wielkopolsce, Niemcy prowadzili działania mające na celu wymordowanie czołowych polskich działaczy społecznych i politycznych. Szczególną akcją w zakresie eksterminacji przedstawicieli elit społeczeństwa II Rzeczypospolitej na naszym terenie była operacja pod niemieckim prowokacyjnym kryptonimem Tannenberg (słowo to po niemiecku oznacza Grunwald).
Do realizacji morderczej operacji skierowano Einsatzkommanda 11, 14 i 15 (były to oddziały operacyjne liczące 100 do 120 ludzi wchodzące w skład Einsatzgruppe VI; funkcjonariusze Einsatzgruppe wkraczali na ziemie polskie zaraz za Wehrmachtem; dysponowali spisami polskich patriotów, których należy zabić, przeprowadzali aresztowania i egzekucje). 18 października 1939 roku w Poznaniu odbyła się odprawa funkcjonariuszy Einsatzgruppe VI. Zgodnie z rozkazem Reinharda Heydricha (kierującego Operacją Tannenberg) zaplanowano wówczas przeprowadzenie w dniach 20, 21 i 23 października egzekucji publicznych w czternastu miastach leżących na terenie pięciu powiatów Wielkopolski: gostyńskiego, kościańskiego, leszczyńskiego, śremskiego i średzkiego. Na listach osób przeznaczonych do rozstrzelania znalazło się 275 nazwisk.
We Włoszakowicach (pod wieczór w sobotę 21 października) rozstrzelano: Józefa Kaczmarka (Święciechowa), Andrzeja Kociuckiego (Święciechowa), Wojciecha Mikołajczaka (Święciechowa), Józefa Przerackiego (Krzycko Wielkie), Stanisława Urbaniaka (Dąbcze), Karola Zapłatę (Długie Wielkie) i Ignacego Żmudę (Leszno).
Członkami sądu doraźnego Policji Bezpieczeństwa (Sipo) 14 Einsatzkommando w Poznaniu, a więc bezpośrednimi sprawcami zbrodni 21 października 1939 roku we Włoszakowicach i innych miejscowościach regionu, byli wielkopolscy Niemcy, nierzadko sąsiedzi pomordowanych, w tym osoby publiczne, jak np. Wolfgang Bickerich – pastor kościoła ewangelickiego św. Jana w Lesznie.
Oprac. (pb)
